Royal Oak

W grudniu l669 r. okręt "Mary Rose" płynący do Kadyksu pod: dowództwem Johna Kempthorne'a został zaatakowany przez 7 algierskich statków. Bitwa trwała 4 godziny i mimo miażdżącej przewagi liczebnej wroga zakończyła się zwycięstwem Anglików. Kempthorne popłynął dalej swoją wcześniej planowaną trasą a po powrocie do Anglii za swój wyczyn został nobilitowany i objął dowództwo floty.

W czasie ceremonii obecny był również syn dzielnego dowódcy, Morgan, któremu Karol II życzył, aby poszedł w ślady ojca. Tak też się stało i po kilku latach Morgan był już kapitanem okrętu "Kingfisher". Jednak w 1681 r. zginął podczas starcia z pięcioma algierskimi statkami pod Leghorn.

Obie te bitwy zostały uwiecznione w sztychach. Dzieło Wenceslasa Hollara przedstawia "Mary Rose" i słynne zwycięstwo Kempthorne'a - seniora, zaś sztych Van der Velde'a - bitwy, w której zginął junior. Z przełomu XVII i XVIII w. pochodzi kilka ballad o. bohaterskich wyczynach Brytyjczyków na Morzu Śródziemnym. Wiele wskazuje na to, iż były one inspirowane tkwiącym jeszcze w pamięci sukcesem "Mary Rose". Różnią się one głównie nazwami statków (min. "Marigold, "Royal Oak") i nazwiskami ich kapitanów (m.in. Wellfounder, Mansfield bowiem dzielnych okrętów i ich kapitanów było w owym czasie z pewnością więcej. Nie wiadomo tylko, czy wszystkie te nazwy i nazwiska są autentyczne, bowiem opiewane wyczyny znane były głównie z przekazów ustnych. Zasadniczy temat, zwycięstwo Brytyjczyków, pozostaje jednak bez zmian.

Najbardziej chyba znaną i zawierającą najwięcej szczegółów, jest znajdująca się w zbiorach z początku XVIII w. ballada "Captain Mansfield's Fight with the Turks at Sea". Prawdopodobnie jedną z jej skróconych wersji jest ,"24th of February", czyli znana również u nas i chętnie śpiewana "Bijatyka". Melodie ich jednak różnią się znacznie. Jeszcze inną odmianą jest pieśń "Royal Oak", której przekład zawdzięczamy Andrzejowi Mendygrałowi.

Jerzy Rogacki