W teraźniejszych czasach, w epoce komputerów i urządzeń elektronicznych, które coraz częściej zastępują pracę człowieka, nie ma już takich żaglowców jak te, na których bez śpiewu ciężko było pracować. Dzisiaj ludzki wysiłek zastępują coraz częściej urządzenia, gdzie wystarczy wcisnąć przycisk i właściwie na tym kończy się praca człowieka. Jednak pomimo tego duch tych pieśni pracy nadal żyje wśród żeglarzy. Szanty i pieśni żeglarskie to fenomenalny nurt muzyki folkowej, której miłośników w Polsce i na całym świecie przybywa z roku na rok i chociaż nie są już "narzędziem pracy" na żaglowcach, ciągle się rozwijają. |
Trudno w to uwierzyć, ale Polska, która nie miała w swojej historii wielkiej floty żeglarskiej, co za tym idzie rozwiniętej tradycji morskiej, jest w tym momencie w czołówce krajów, które pielęgnują muzykę szantową. W Polsce co roku organizowanych jest ponad 100 festiwali i imprez szantowych, na których posłuchać można różne zespoły z kraju i zagranicy. Jedną z bardziej znanych polskich grup jest łódzka formacja Cztery Refy, o której repertuarze szantowym traktuje niniejsza praca magisterska. |
Muzyka żeglarska to rodzaj twórczości, który jest mi bardzo bliski z kilku względów. Po pierwsze prawie wszystkie szanty i pieśni morskie wywodzą się z muzyki Wysp Brytyjskich, którą jestem od dawna zachwycona. Po drugie żeglarstwo jest moją niespełnioną do końca pasją, do której wraz z moją rodziną staram się wracać każdego roku w okresie wakacji. |
Szanty i pieśni żeglarskie poznałam dzięki mojemu mężowi Markowi Strzałkowskiemu w 1996 r., który żeglując po jeziorach mazurskich od 1988 r. zgromadził kilkadziesiąt kaset z nagraniami różnych zespołów. Wśród nich dominują nagrania grupy Cztery Refy. Zespół ten na scenie po raz pierwszy usłyszałam na XVI Festiwalu Piosenki Żeglarskiej "KOPYŚĆ 2000" w Białymstoku, gdzie wspólnie z mężem uczestniczyliśmy w rywalizacji konkursowej. |
W bieżącym, 2005 roku grupa Cztery Refy obchodzi jubileusz dwudziestolecia działalności artystycznej. |
Cztery Refy oprócz szant i pieśni żeglarskich wykonują również tradycyjne utwory instrumentalne, pochodzące m.in. z Irlandii, Anglii, Szkocji, Walii i Bretanii, jednak to temat na inną publikację - być może kiedyś i taka powstanie. |
Niniejsza praca magisterska została podzielona na trzy rozdziały. W pierwszym umieszczona jest charakterystyka zespołu. Opisuję w nim historię, skład oraz instrumentarium grupy. Drugi rozdział poświęcony jest szantom i pieśniom żeglarskim, gdzie na podstawie źródeł opisuję ich historię i systematykę. W trzecim rozdziale umieściłam analizę 30 utworów, wybranych z bardzo bogatego zbioru 166 pieśni, jakie grupa Cztery Refy ma w swoim repertuarze. Aneks zawiera tabele, w których pogrupowane są wszystkie pieśni, jakie zespół wykonuje oraz zdjęcia zespołu. Dodatkowo do pracy dołączyłam załącznik, w którym znajdują się nuty i słowa analizowanych przeze mnie utworów, ułożone według porządku z rozdziału trzeciego. |