(Spis treści)
|
3. 3. Szanty kabestanowe
3. 3. 1. Chwyć za handszpak |
| Jest to bardzo znana szanta kabestanowa, która przy innym podziale rytmicznym i wykonana w szybszym tempie, śpiewana była również jako szanta pompowa. Polski tekst tej pieśni pracy, do tradycyjnej melodii Randy Dandy - O! napisał Jerzy Rogacki. Jest to szesnastotaktowa pieśń zwrotkowo - refrenowa z refrenem, który nie należy do zwrotki, ale materiał obu części jest taki sam (występuje tu zmiana rytmu spowodowana mniejszą ilością sylab w pierwszym wersie refrenu). Utrzymana jest w tonacji h - moll, metrum 6/8. Budowa utworu - A A, gdzie w każdej są po dwa zdania muzyczne. |
| Tekst tej szanty mieści się w siedmiu czterowersowych zwrotkach, gdzie drugi i czwarty wers są w każdej niezmienne. Refren, powtarzany po każdej zwrotce ma odrębny i niezmienny tekst a muzycznie jest identycznie zbudowany jak zwrotka. Melodia, której ambitus równa się undecymie wielkiej wykorzystuje głównie ruch sekundowy i tercjowy, lecz również większe skoki przy zakończeniu fraz. Największy z nich to skok pomiędzy zwrotką, a refrenem; jest to skok o decymę małą. W rytmie występuje charakterystyczna grupa z rytmem punktowanym na pierwszą miarę taktu drugiego. Pieśń ta oparta jest na następujących akordach: oT (h - moll), oDVII (A - dur), oTIII (D - dur), oraz oD (fis - |
| Pieśń ta śpiewana jest a cappella. Zwrotka zbudowana jest na zasadzie dialogu: dwa takty wykonuje szantymen (solista), a kolejne dwa cały zespół. Refren śpiewają wszyscy. |
| 3. 3. 2. Kusa Janka |
| Kusa Janka to szanta kabestanowa. Polskie słowa do tradycyjnej melodii Doodle Let me Go napisał Tomasz Piórski. Jest to piosenka w tonacji D - dur i metrum 2 / 4. Całość ma 24 takty, które można podzielić na: szesnastotaktową zwrotkę105 (t. 1 - 16) i ośmiozwrotkowy refren (t. 17 - 24). |
| Jest to rodzaj jednoczęściowej pieśni zwrotkowo - refrenowej o budowie A (refren jest powtórzeniem melodii zwrotki bez repetycji). Tekst układa się w cztery zwrotki, w których drugi i czwarty wers jest stały. Na końcu śpiewany jest refren ze zmienionym ostatnim wersem. Ambitus to interwał oktawy zmniejszonej. Rytmika bazuje na pochodach ósemkowych i rytmie punktowanym. Harmoniczne utwór oparty jest na czterech akordach: T (D - dur), DVII ( C -dur), S (G - dur), D (A - dur). W takcie 5 i 21 do akordu toniczne dodana jest septyma mała. |
| Utwór wykonany jest a cappella. Podział zwrotki ze względu na wykonanie pieśni wygląda następująco: 4 takty szantymen, 4 zespół. Refren śpiewa cały zespół.
|
|
105 W nutach umieszczonych w aneksie zapisane jest to za pomocą repetycji pierwszych 8 taktów.
|
|
3. 4. Szanty fałowe
3. 4. 1. Już umarł Stormy |
| Jest to czternastotaktowa szanta fałowa, o tradycyjnej melodii, do której polskie słowa według przekładu napisał Robert Stiller. Utwór ten napisany jest w tonacji C - dur i metrum 2 / 4. Pieśń ta ma 14 taktów. |
| Już umarł Stormy106 to pieśń zwrotkowa o jednoczęściowej budowie. Tekst ma 8 zwrotek, które są czterowersowe. Każda zwrotka ma identyczną budowę sylabiczną: 8 (szantymen - 3 takty) +5 (zespół - 4 takty) +8 (szantymen - 3 takty) +7 (zespół - 4 takty)107. Ambitus obejmuje interwał oktawy. Melodia tej szanty, jak prawie każdej pieśni pracy nie jest skomplikowana, przeważa tu ruch sekundowy i tercjowy. W całej pieśni występuje jeden skok o kwartę w górę. Jest tu również jeszcze jeden charakterystyczny moment - następuje tu nałożenie się partii szantymena i odpowiadających głosów w takcie 7. W głosie szantymena przeważa rytm ósemkowy, a w partiach chóru są raczej dłuższe wartości. Wszystkie partie szantymena kończą się fermatą. Harmonicznie utwór jest mało skomplikowany, oparty na trzech akordach. Godny zauważenia jest fakt, iż pieśń ta kończy się zawieszeniem na akordzie dominantowym. |
| Utwór ten, jak każda szanta fałowa wykonany jest a cappella.
|
|
106 Jest to nazwisko legendarnego, wzorowego kapitana, którego historia opiewana jest w niezliczonej liczbie pieśni morskich
107 Jest to jedna z nielicznych pieśni zespołu Cztery Refy, które są idealnie zbudowane pod względem sylabicznym |
| 3. 4. 2. Sto lat temu |
| Ten utwór to krótka szanta fałowa w tonacji F dur i metrum 4 / 4, którą na język polski przetłumaczył Dariusz Matuszak. Pieśń ta ma zaledwie osiem taktów. |
| Jest to rodzaj pieśni zwrotkowej, o budowie A. Słowa układają się w siedem zwrotek czterowersowych, gdzie drugi oraz czwarty powtarzają się w każdej z nich. Ambitus to oktawa. W melodii często występują skoki o kwintę, jeden o kwartę i jeden o sekstę wielką. Poza tym widoczny jest ruch sekundowy i tercjowy. Utwór rozpoczyna półnuta, którą wydłuża dodatkowo fermata. Oprócz tego, wśród charakterystycznych zjawisk rytmicznych w tym utworze zauważyć można rytm punktowany oraz półnuty, które podkreślają ciężki rodzaj wykonywanej pracy w tym właśnie momencie szanty. |
| Jak większość pieśni pracy utwór ten wykonany jest a cappella z podziałem na dwutaktowe partie szantymena i zespołu. |
|
3. 5. Szanty pompowe 3. 5. 1. Płyńmy do Australii |
| Płyńmy do Australii (tytuł oryginału: South Australia) to szanta, która miała wielorakie zastosowanie. Śpiewano ją głównie jako szantę fałową, ale też przy pracy na kabestanie, jak również przy pracach pompowych, dlatego też słowa: Heave Away i Haul Away108 pojawiają się w obok siebie, co w szantach bardzo rzadko się zdarza. Polski tekst nie jest tłumaczeniem oryginału, są autorstwa Jerzego Rogackiego. Jest to utwór osiemnastotaktowy, w którym dwa takty to wstęp (t. 1 - 2), osiem taktów kolejnych to zwrotka (t. 3 - 10), a pozostałe osiem to refren (t. 11 - 18). |
| Szanta ta to rodzaj pieśni zwrotkowo - refrenowej, o budowie A A1. Tekst układa się w dziewięć zwrotek czterowersowych (gdzie drugi i czwarty wers są stałymi odpowiedziami, które powtarzane są w każdej zwrotce) oraz czterowersowy refren. Ostatnia zwrotka jest powtórzeniem pierwszej. Melodia obejmuje ambitus oktawa. Przeważa w niej ruch sekundowy i tercjowy; największy skok w tej pieśni pracy to oktawa pomiędzy zwrotką a refrenem. Ta pieśń pracy śpiewana jest na zmianę przez szantymena i zespół (każda partia ma po dwa takty). W zwrotce w partiach zespołowych oraz w refrenie (w odróżnieniu od partii szantymena) często pojawia się rytm punktowany. Harmonia oparta na trzech głównych akordach tonacji C -dur (tonika: C - dur, subdominanta: F - dur, oraz dominanta: G- dur). |
| Ciekawostką jest dwudziestotaktowe solo instrumentalne wstawione pomiędzy siódmą, a ósmą zwrotkę. Jest to melodia oficjalnego hymnu Australii Advance Australia Fair.
|
|
108 Wolne tłumaczenie z języka angielskiego: Pchaj go i ciągnij go
|
 Poprzedni rozdział |
Następny rozdział
|
(Spis treści)